วันที่ 9 มิถุนายน 2565 นี้ จะครบ 120 วัน หลังประกาศราชกิจจานุเบกษา ให้ ‘กัญชา’ และ ‘กัญชง’ ไม่ใช่ยาเสพติด ประเภท 5 จาก พรบ. ปี 2522 เหลือไว้เพียงสารสกัดจากกัญชาที่มี THC มากกว่า 0.2% ที่ยังเป็นยาเสพติดอยู่ ส่วนของ กิ่ง ก้าน ใบ ลำต้น ราก เมล็ด และช่อดอก จะไม่เป็นยาเสพติดอีกต่อไป แน่นอนว่าจะมี พรบ. ควบคุมเรื่องการปลูก การสกัด และการผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ รวมถึงการใช้ในเชิงนันทนาการด้วย

คุณไกด์ ‘รัฐพล แสนรักษ์’ เจ้าของร้าน HIGHLAND Cafe และเจ้าของเพจ กัญชาชน

ความสงสัยของเราอยู่ที่ว่าหลังจากวันที่ 9 มิถุนายน 2565 จะใช้ได้อย่างเสรีอย่างที่ว่ามาเลยใช่ไหม เดินออกจากบ้านมีกัญชาในกระเป๋าตำรวจยิ้มให้แล้วปล่อยผ่านเลยใช่หรือเปล่า ในขณะเดียวกันเราทำอะไรกับกัญชาได้บ้าง วันนี้แวะมาหาคำตอบกับคุณไกด์ ‘รัฐพล แสนรักษ์’ เจ้าของร้าน HIGHLAND Cafe และเจ้าของเพจ กัญชาชน

หมายเหตุ* คุณไกด์บอกว่าทั้งหมดที่พูดไปเป็นเพียงความคิดเห็นในตอนนี้เท่านั้น เพราะในวันที่ 27 พฤษภาคม นี้ กระทรวงสาธารณสุขจะมีการแถลงจุดยืนเรื่องการใช้กัญชาในทางที่เหมาะสม ระหว่างกระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด หรือ ป.ป.ส. สำนักงานตำรวจแห่งชาติ และสภาวิชาชีพ ซึ่งตรงนี้จะทำให้เห็นภาพชัดขึ้น

เบื้อต้นภูมิใจไทยร่าง พรบ. เข้าไปในสภาเพื่ออกกฎหมายความคุมให้ชัดเจนขึ้น แต่ตอนนี้ต้องยอมรับว่าร่าง  พ.ร.บ. ที่ส่งเข้าไปจะไม่ทันใช้วันที่ 9 มิถุนายน เนื่องจากในสภามีเรื่องอื่นเร่งด่วนที่ต้องพิจารณาก่อน “เหตุการณ์นี้จะคล้ายพืชกระท่อม คือจะมี พ.ร.บ. สำหรับกระท่อม เพื่อควบคุมการใช้ การปลูก และการจำหน่าย เป็นต้น แต่พอภาครัฐไม่สามารถออก พรบ. ได้ทัน ทำให้เราเห็นการขายกระท่อมได้ตามทั่วไป” คุณไกด์เล่า

คำถามคือ วันที่ 9 มิถุนายน 2565 จะเกิดอะไรขึ้น ?

“อันนี้ในมุมมองผมนะครับ ในเมื่อ พ.ร.บ. ที่มาบังคับใช้ไม่ทัน สถาณะของกัญชาในวันที่ 9 มิถุนายน 2565 ตั้งแต่เวลา 00.01 น. จะไม่ใช่ยาเสพติดอีกแล้ว” นั่นหมายความว่า พรบ. ยาเสพติดปี 2522 ไม่สามารถบังคับใช้กับกัญชาและกัญชงได้ คุณไกด์พยายามย้ำในความเข้าใจ

สิ่งที่เห็นได้ชัดใน พรบ. ฉบับใหม่ คือนิมยามการใช้คำ อย่าง พรบ. ปี 2522 จะใช้คำว่า ‘การเสพ’ ไม่ว่าจะเป็นส่วนไหนของกัญชาหรือกัญชง เท่ากับผิดกดหมาย ส่วนคำนิยามใน พรบ. ฉบับใหม่ใช้คำว่า ‘บริโภค’ ซึ่งใน พรบ. ฉบับนี้ระบุไว้ชัดเจนว่า ไม่ว่าคุณจะดื่ม จะเคี้ยว หรือจะนำเข้าไปในร่างกายด้วยวิธีไหน ก็เท่ากับ ‘บริโภค’

“ซึ่ง พรบ. ฉบับนี้ไม่ได้หมายความว่าจะใช้ได้นะครับ” คุณไกด์บอกว่ายังมีอีกหลายด่านให้ผ่าน ซึ่งกว่าจะถึงขั้นตอนสุดท้าย หน้าตาของ พรบ. อาจจะไม่ใช่อย่างที่เราคิดก็ได้

คุณไกด์ได้ทำสรุปคร่าวๆ ในเพจ ‘กัญชาชน’ ที่กระทรวงสาธารณสุขได้ออกมาพูดถึงแนวทางการควบคุมกัญชาซึ่งก็มี 3 ประเด็น หลักๆ ดังนี้

2. เรื่องการควบคุมการใช้ในทางสันทนาการระหว่างรอ พรบ. ทางสาธารณสุข ก็ออกมาชี้แจงว่า จะใช้กฎหมายพรบ. สาธารณสุขเรื่องเหตุรำคาญ ถ้าเกิดนำมามวนสูบให้เกิดควัน หรือใช้กฎหมายควบคุมยาสูบ เช่นห้ามสูบในที่ห้ามสูบ ฯลฯ ไปก่อน (พรบ.เรื่องเหตุรำคาญคือการสร้างความรำคาญให้กับผู้อื่น เช่น ก่อไฟแล้วควันไปเข้าบ้านเขา สูบบุหรี่ไปสร้างรำคาญ ฯลฯ ซึ่งก็มีโทษปรับไม่เกิน 2,000 บาท หรือจำคุก 1 เดือน) ซึ่งก็แน่นอนแล้วว่ากฎหมายการลงโทษอาญาเก่าๆ ไม่สามารถบังคับใช้ได้อีกแล้ว

สุดท้ายขอบคุณเพจกัญชาชน ร้าน HIGHLAND Cafe และ คุณไกด์ ‘รัฐพล แสนรักษ์’ ที่ให้ใช้ทั้งข้อมูลและสถานที่