เมื่อ “แฟชั่น” อันเป็นดั่งศิลปะสร้างสรรค์ที่เติมฝันและจินตนาการ ออกสู่สายตาผู้ชมผ่าน ”โฆษณา” ซึ่งมีกลยุทธ์ทางการตลาดช่วยทำให้เข้าถึงชีวิตประจำวันของคนเรา ในสังคมที่ถูกห้อมล้อมด้วยสื่อโฆษณา ทั้งที่เห็นและไม่ตั้งใจเห็น โฆษณาจึงนับเป็นสิ่งตอกย้ำสถานะของแฟชั่น และเป็นอีกหนึ่งเสียงสะท้อนความเป็นไปของสังคม ยิ่งงานมีคอนเซ็ปต์แตกต่างฉีกออกจากแนวทางเดิมๆ มากเท่าไร ก็ยิ่งดึงดูดความสนใจได้มากขึ้นเท่านั้น บางชิ้นงานเรียกได้ว่าสร้างชื่อกระฉ่อน และตามมาด้วยกระแสวิพากษ์วิจารณ์มากมาย วันนี้เรามีโฆษณาแฟชั่นทั้งเก่าและใหม่มาให้ดูกันว่า แรงโดนใจแค่ไหน แรงไม่แรงจากสายตาใคร หรืออะไรที่เรียกว่าแรง….

Mia Goth  for  Miu Miu SS15

แคมเปญ Miu Miu โดยมีนางแบบ Mia Goth ผ่านเลนส์ Steven Meisel ถูกหน่วยงานมาตรฐานด้านการโฆษณา (ASA) ตัดสินว่า ขาดความรับผิดชอบ และอาจส่งผลกระทบอื่นตามมา ซึ่งแม้ว่าภาพของ Mia Goth นักแสดงจากหนังสุดร้อนแรง Nymphomaniac ขณะนั้นเธออยู่ในวัย 22 ปีอาจดูเหมือนไม่น่ามีอะไร  แถมยังห่างไกลความแรงของโปสเตอร์หนังที่เป็นภาพเธออยู่ในอาการสุดสยิว  แต่มีผู้อ่าน Vogue ร้องเรียนว่ามันแสดงให้เห็นถึงการที่เด็กสาวที่ถูกจับแต่งตัวเป็นผู้ใหญ่ ดูเกินวัย และอาจก่อให้เกิดการชี้นำทางเพศได้ ทาง ASA ก็เห็นด้วยว่าความอ่อนเยาว์ของ Goth ในท่าโพสต์เสื้อผ้าวับๆ แวมๆ บวกกับการที่เธอดูเป็นคนเดียวในห้องในการถ่ายงานนี้ จึงเข้าข่าย sexualisation เด็ก หลังจากนั้นจึงเกิดข้อถกเถียงตามมาว่า ASA ก็คิดเยอะเกินไปนะ เธออายุ 22 แล้วและก็ไม่ได้แต่งตัวยั่วยวนซะหน่อย

Tom Ford’s fragrance 2007

ในแต่ละปี ASA ได้รับข้อร้องเรียนมากกว่า 30,000 เคส และแน่นอนว่าแคมเปญ Tom Ford’s 2007 For Men น้ำหอมตัวแรกของ Tom Ford โดยช่างภาพชื่อดัง Terry Richardson มีหรือจะรอดจากการการแบน สุดหวือหวามาไกลซะขนาดนี้ ด้วยภาพนางแบบนอนเปลือยผิวกางขาอล่างฉ่าง ปกปิดจุดซ่อนเร้นด้วยขวดน้ำหอม ทั้งยังมีอีกช็อตเป็นภาพนางแบบดันหน้าอกเข้าหากัน เผยอริมฝีปากสีแดง  และอีกช็อตเป็นภาพนางแบบวางขวดน้ำหอมลงบนน้องสาวของเธอ ชื่อไลน์ก็บอกแล้วว่า “For Men” ชัดเจน ถ้าแคมเปญนี้ไม่ถูกแบนก็ไม่รู้จะว่ายังไงแล้ว Ad สุดแซ่บตัวนี้ได้รับการร้องเรียนมากมาย และถูกแบนในหลายประเทศเลยล่ะ

Cara Delevingne for Tom Ford’s fragrance Black Orchid

โดนกันไปทีนึงแล้วในปี 2007 กับ Tom Ford For Men ที่ปรากกฎในแมกกาซีน GQ และ Wallpaper ซึ่งทอมฟอร์ดโต้ว่างานออกจะสร้างสรรค์ และดูอาร์ทๆ มากกว่านะ ไม่เห็นจะลามกอนาจารอะไรเลย พอมาในปี 2015 ก็โต้ด้วยเหตุผลเดิมนี่แหละกับแคมเปญน้ำหอม Tom Ford Black Orchid ที่มีภาพเปลือยของ Cara Delevingne นอนแช่ในน้ำ เผยให้เห็นสะโพกและหน้าอกครึ่งตัว งานนี้ได้รับการร้องเรียนว่า ไม่เหมาะสมที่จะโชว์หราอยู่บิลบอร์ดใหญ่ยักษ์ ใกล้โบสถ์ ใกล้มัสยิด เพราะสีหน้าและท่าโพสต์ของ Cara อาจก่อให้เกิดการชี้นำทางเพศและผลกระทบอื่นตามมา และดูเป็นการลดคุณค่าความมนุษย์ แต่ท้ายที่สุดแล้วแคมเปญนี้ไม่ถูกแบน

Samuel de Cubber for Yves Saint Laurent fragrance M7

สำหรับ Tom Ford แล้วงานสไตล์อีโรติกถือเป็นซิกเนเจอร์ของเขาเลยล่ะ งานของเขาเคยถูกวิจารณ์ว่าทำให้ผู้หญิงกลายเป็นวัตถุทางเพศ ซึ่งเขาเองเคยออกมาโต้ว่า เขาก็ชอบที่จะ objectify ผู้ชายเหมือนกัน,,แต่ก็นะ,,เราไม่สามารถแสดงให้เห็นชายเปลือยกายในสังคมของเราเหมือนแบบที่ถ้าเป็นผู้หญิงเปลือยแล้ว สังคมออกจะรับได้มากกว่า เราต่างก็ถูกทำให้รู้สึกว่า การใช้เรือนร่างของผู้หญิงในการขายของมันธรรมดาไปแล้ว ซึ่งมันตลกมั้ย เมื่อผู้ชายทำบ้างเรากลับไม่รู้สึก..  จากภาพข้างต้นคือแคมเปญน้ำหอม Yves Saint Laurent’s M7 ในปี 2002  ถ่ายโดยช่างภาพ Sølve Sundsbø  หวือหวาสะดุดตาสุดๆ อย่างนี้โดนไปถึง 730 คอมเพลนในปีนั้น

YSL Opium perfume ad featuring Sophie Dahl

สิ่งหนึ่งที่เรารู้ชัวร์ๆ ก็คือ คนเราชอบที่จะคอมเพลน ตัวอย่างเคสที่ไม่น่าเชื่อว่าจะโดน ก็เช่น มีคนนึงคอมเพลนถึงภาพโชว์เนินไหล่เบาๆ ของ Keira Knightley ในโฆษณาน้ำหอม Chanel Coco Mademoiselle และมีสิบสองคนคอมเพลนถึงภาพ Edie Campbell วิ่งตามหาขวดน้ำหอมที่ถูกขโมยไปในโฆษณา YSL’s Black Opium ว่าออกแนวการส่งเสริมการใช้ยาเสพติด เพราะเหมือนวิ่งตามหายา (!เพราะคำว่า ‘Opium’ เหรอ ก็คิดกันไปได้เนอะ) (ลองคลิกเข้าไปดู www.youtube.com/watch?v=eroFbA3fOQc ) ทั้งๆ ที่ไลน์น้ำหอมนี้เขาขายกันมาเกือบ 40 ปีแล้ว ซึ่งหลังจากนั้นทาง Yves Saint Laurent ได้ออกมาโต้ว่าไม่ได้จะสื่ออย่างที่ผู้ร้องเรียนตีความ ส่วนชิ้นที่โดนเต็มๆ เกือบหนึ่งพันคอมเพลนในปี 2000 ก็อย่างภาพข้างต้น เรือนร่างเปลือยขาวของ Sophie Dahl ในโฆษณาน้ำหอม Yves Saint Laurent Opium (ฝีมือ Tom Ford ตามเคย) แรงแค่ไหนน่ะเหรอ ก็แค่ติด Top 10 Most Complained About Ads เอ๊งงง

BENETTON 2011

ภาพโฆษณาชุด UNHATE ในปี 2011 สร้างความอื้อฉาวไปทั่วโลกด้วยภาพตัดต่อ Pope Benedict XVI (สมเด็จพระสันตะปาปาเบเนดิกต์ที่ 16) กำลังจูบปากกับ imam Sheik Ahmed el-Tayeb (ผู้นำศาสนาอิสลามของอียิปต์) ถูกสั่งถอนหลังจากวาติกันประกาศว่าอาจเป็นการยั่วยุให้เกิดสิ่งที่ไม่พึงประสงค์ได้ ซึ่งทาง Benetton ได้ออกมาแถลงการณ์ว่าจุดมุ่งหมายของโฆษณาชิ้นนี้ คือต่อต้านวัฒนธรรมการเกลียดชังในทุกรูปแบบ ทางแบรนด์เสียใจที่การใช้รูปพระสันตะปาปาและโต๊ะอิหม่ามสร้างความไม่พอใจอย่างมากให้กับผู้มีความศรัทธา และเพื่อแสดงถึงความตั้งใจของ UNHATE จึงตัดสินใจถอนรูปดังกล่าวจากการเผยแพร่ซึ่งจะมีผลในทันที

Gucci ‘Public Enemy’โดย Tom Ford/Mario Testino

จี๊ดตลอดต้อง Tom Ford เขาล่ะ กับงานเมื่อครั้งยังอยู่ Gucci ด้วยภาพนางแบบ Carmen Kass อวดตัวอักษรโลโก้ “G” บนเรือนร่างของเธอผ่านเลนส์ของ Mert & Marcus โฆษณานี้ถูกแบนในปี 2003

Miu Miu 2011

โดนอีกแล้ว Miu Miu กับภาพแฟชั่นที่มักถูกกล่าวหาว่าดูอันตราย และมักโดนแบนด้วยเหตุผลว่าสื่อไปในทางที่อาจทำให้เข้าใจผิด หรือชี้นำผิดๆ อย่างภาพของ Hailee Steinfeld โดย Bruce Weber ในปี 2011 ถูกแบนเพราะภาพที่ดูเหมือนว่า Hailee กำลังเสียใจและร้องไห้ แถมยังนั่งอยู่บนรางรถไฟ ซึ่งเป็นตัวอย่างที่ไม่ดีแก่เด็กๆ อาจเป็นการส่งเสริมการฆ่าตัวตาย และเป็นการขาดความรับผิดชอบที่นำเด็กสาวมาแสดงในสถานการณ์ที่ดูเสี่ยงอันตราย

Calvin Klein

Calvin Klein ในช่วง 1990s มีโฆษณาตัวนึงที่ทุกวันนี้ยังมีคอมเมนท์ว่ามันเกินไปมั้ย กับการที่ Brooke Shields ในวัย 15 ปี โพสต์ท่าพร้อมคำพูดที่ดูเกินวัยมากๆ และในปี 1995 ก็มีอีกตัวนึง ถ่ายโดย Steven Meisel ที่มีบรรดานายแบบนางแบบสวมใส่ยีนส์ CK ได้รับคำวิพากษ์วิจารณ์ว่ามีฟีลลิ่งทางเพศเป็นหลัก (แม้ทุกคนจะบรรลุนิติภาวะแล้ว)

นางแบบสาว Josie Maran ดื่มนมจากเต้าวัว ในงานของ Sisley ปี 2001 ถ่ายโดย Terry Richardson

“Fashion Junkie“ ในปี 2007 จากแบรนด์ Sisley ฝีมือ Terry Richardson อีกแล้ว

อีกหนึ่งในหลายชิ้นงานของ Sisley ที่ถูกแบน ถ่ายโดยช่างภาพเจ้าเก่า Terry Richardson

แคมเปญของ Gucci นี้ถูกวิจารณ์เกี่ยวกับโพสิชั่นของทั้งนายแบบและนางแบบ

แน่นอนว่าเรารู้ถึงเจตนาดีของการตรวจตราและควบคุมงานโฆษณา แต่ทั้งหมดนี้ก็ทำให้เกิดความคิดว่า มาตรฐานด้านการโฆษณาได้ทำหน้าที่ดีที่สุดแล้วหรือไม่ อย่างไร.. และเราทั้งหลายก็คงไม่ปฏิเสธว่า อะไรที่ถูกห้าม สิ่งใดถูกแบน ย่อมเพิ่มแรงกระตุ้นให้อยากรู้อยากเห็นมากขึ้นซะอีกด้วยซ้ำ

Writer : Jayda Sopasooksri