Royal National Theatre / London

ช่วงปลายปี 1970s หลังสถาปัตยกรรมแบบ Brutalism ที่เกิดขึ้นในช่วงปี 1950s เสื่อมความนิยมลง มันถูกตีค่าให้เป็นเพียงสัญลักษณ์ของชนชั้น Underclass ในสังคม ภาพตึกคอนกรีตทรงเรขาคณิตประหลาดๆ ดูไม่เข้ากับธรรมชาติ ทึมๆ เทาๆ ไร้จิตวิญญาณ ไม่มีอะไรที่น่าพิศมัยนัก แต่ก็เช่นเดียวกับงานออกแบบทุกอย่างที่มักจะวนกลับมาเสมอ ตอนนี้ทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นที่ลอนดอน ประเทศอังกฤษ หรือในซิดนีย์ ออสเตรเลีย เริ่มหันมาอนุรักษ์ตึกสไตล์ Brutalism เก่าๆ พวกนี้อีกครั้งหนึ่ง เพราะพวกเขาเชื่อว่ามันไม่ได้เป็นเพียงสิ่งก่อสร้างที่แสดงถึงความทะเยอทะยานของมนุษย์ในยุคหนึ่ง หรือเป็นเพียงสัญลักษณ์เชิงสังคมเท่านั้น แต่มันยังเป็นเสมือนงานศิลปะที่ควรค่าแก่การศึกษาด้วย

เช่นเดียวกับที่ผู้คนกลุ่มหนึ่งเห็นความงามในความแข็งกระด้างเหล่านั้น และได้เปลี่ยนทัศนคติของสถาปัตยกรรม Brutalism โดยนำกลับมาเป็น Reference ย่อยมันให้ร่วมสมัย อบอุ่น และกลมกลืนกับสภาพแวดล้อมได้อย่างน่าทึ่ง

The Flora / New York

พื้นที่ชั้นใต้ดินของพิพิธภัณฑ์ The Met Breuer museum หรือบ้านหลังใหม่ของบรรดางานศิลปะใน Metropolitan Museum of Art (Met) นิวยอร์ก ถูกอุทิศให้กลายเป็นร้านอาหารและบาร์ชื่อ The Flora ซึ่งก็เป็นตึกเก่าตั้งแต่ปี 1966 ออกแบบโดยสถาปนิกสายโมเดิร์นนิสม์ชาวฮังกาเรียนในช่วงปลายยุค 60s ชื่อ Marcel Breuer

The Flora เลยยังคงเคารพจิตวิญญาณของ Breuer โดยการเก็บงานเดิมๆ เอาไว้เกือบทั้งหมด ไม่ได้เปลี่ยนแปลงอะไรเยอะ แต่ด้วยความที่เป็นร้านอาหารและบาร์ จึงจำเป็นต้องลดความน่าเกรงขามลงไป แล้วเติมความอบอุ่นมีชีวิตชีวาเข้าไปแทน ด้วยโต๊ะ-เก้าอี้ไม้สีน้ำตาลวอลนัท เช่นเดียวกับเคาน์เตอร์บาร์หินอ่อนสีขาวละมุน ‘Danby’ ที่มีลายเส้นเฉพาะตัว ไฮไลต์เด็ดที่ขาดไม่ได้คือยังเก็บโคมไฟเพดานเดิมของ Breuer เอาไว้

โดย Beyer Blinder Belle บริษัทผู้เชี่ยวชาญด้านสถาปัตยกรรมเก่าแก่ซึ่งเป็นผู้รับหน้าที่ดูแลโปรเจ็กต์นี้ตั้งใจเก็บเสน่ห์ของตึกสไตล์ Blutalism ไว้ นั่นคือยิ่งผ่านกาลเวลา ยิ่งขับเน้นความโดดเด่นของวัสดุอย่างเสาปูน และผนังคอนกรีตให้ดูทรงพลังเข้าไปอีก

Kloke / Melbourne

Amy and Adam Coombes 2 ผู้ก่อตั้งแบรนด์เเฟชั่นแดนจิงโจ้ Kloke มองหาโลเคชั่นดีๆ สักที่อยู่นานเป็นปีสำหรับเปิดบูทีกช้อปแห่งใหม่ในเมลเบิร์น-บ้านเกิด จนมาได้ที่เหมาะเหม็งในย่าน Queen Victoria Village ซึ่งเป็นย่านธุรกิจสุดป๊อป แล้วก็ได้เรียกใช้บริการสตูดิโอโลคัลนามว่า Studio Goss ที่ก็ไม่มีใครคิดว่าเขาจะเอา Brutalism มาใส่ไว้อย่างบรรเจิดที่นี่

เริ่มจาการดึงเอาคาร์แร็กเตอร์ของพื้นผิวขรุขระ โดยฉาบปูนแบบที่เรียกว่า Stucco หรือการฉาบปูนผิวหยาบลงบนผนัง ทำให้ผนังดูมีเท็กซ์เจอร์ไม่เรียบเสมอกัน แล้วเห็นกลางเพดานของร้านนั่นมั้ย!? นั่นคืองานปล่องคอนกรีตทรงลูกบาศก์ที่ เหมือนมีแสงธรรมชาติส่องเข้ามาตลอดเวลา แต่จริงๆ คือมีโคมไฟเพดานแอบซ่อนอยู่ด้านใน

จากนั้นก็ใช้เหล็กสีดำดัดเป็นราวแขวนเสื้อผ้า เรียบๆ น้อยๆ แต่เท่เหลือเกิน ซึ่งเสื้อผ้าของแบรนด์ Kloke ก็เหมือนกับจะรู้งาน ช่างไล่โทนสีกันได้อย่างละมุนตามาก งานปูนฉาบโค้งมนชิ้นนี้เลยเหมือนปะติมากรรมมาสเตอร์พีซ ให้ความรู้สึกสมูธและดูอบอุ่น คือถ้าเดินเลือกเสื้อผ้าอยู่แล้วเจอฟริ้นสโตนก็ไม่ต้องแปลกใจ!

Clifton Cathedral / Bristol

3 ล้านยูโร คือจำนวนเงินที่ใช้รีโนเวทมหาวิหารคลิฟตันอายุกว่า 45 ปีหลังนี้ โดยการอนุมัติของวาติกัน แต่ก็คุ้มค่าเพราะออกมาอลังการงานสร้าง ตั้งแต่โถงทางเข้า (Narthex) ที่ประดับด้วยหน้าต่างกระจกสีแบบโกธิค (Stain glass) กว่า 8,000 ชิ้นแล้วจ้า!

มหาวิหารคลิฟตันแห่งนี้สร้างแล้วเสร็จในปี 1973 มีการออกแบบแปลนให้มีลักษณะเป็นทรง 6 เหลี่ยม จุคนได้มากกว่า 1,000 คน หลังคาสูงโปร่ง โดยที่ของเดิมยอดแหลมปรี๊ดกับหลังคาไม่ได้เปิดโล่ง แยกส่วนกันระหว่างหลังคากับยอด และมีปัญหาเรื่องน้ำฝนรั่วซึมมาตลอด การรีโนเวทใหม่จึงทำให้ด้านบนเปิดโล่ง มุงด้วยตะกัวกว่า 86 ตัน รับแสงธรรชาติให้มากที่สุด  ปล่อยทุกพื้นที่ภายในมหาวิหารให้เชื่อมต่อกันมากที่สุด ตั้งแต่แท่นบูชาที่ด้านหลังมีบันไดซ่อนอยู่ เพื่อขึ้นยังเฉลียงทางเดินโดยรอบของชั้น 2 ตัวแทนของปลายยุค Blutalism การออกแบบอันแสนเรียบแต่มากด้วยวิธีคิดของผู้ออกแบบสมัยนั้นที่กล้าฉีกรูปแบบเดิมๆ ของสถานที่ศักสิทธิ์ในยุคเดียวกัน

IKEA / Connecticut

Ikea แบรนด์เฟอร์นิเจอร์สัญชาติสวีเดนเองก็ดูจะชอบสไตล์ Brutalism เอามากๆ เหมือนกัน เพราะเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา มีข่าวแว่วๆ มาว่าจะเปลี่ยนตึกเก่าแห่งหนึ่งใน New Haven ให้กลายเป็นโรงแรมสไตล์อิเกียๆ  

ตึก Pirelli Tire ที่อิเกียหมายตาอยู่นี้ก็ออกแบบโดย Marcel Breuer คนเดิมนี่แหละ ในอดีตเคยถูกใช้เป็นโรงงานของบริษัทผลิตยางมาก่อน แต่สมัยนั้นตึกสไตล์นี้ก็ไม่ได้เท่ หรือเป็นที่ชื่นชมของชาวบ้านในนิว ฮาเว่นเท่าไรนักหรอก ซ้ำด้วยรูปแบบที่ดูแข็งทื่อของมัน ยังเหมือนสิ่งแปลกปลอมของเมืองเสียอีก พอมาในยุคนี้ แน่นอนว่า Pirelli Tire ก็ได้กลายเป็นงานอาร์ตหายากไปโดยปริยาย

จริงๆ อิเกียซื้อพื้นที่ส่วนหนึ่งในบริเวณนี้เพื่อเปิดสโตร์ของแบรนด์มาตั้งแต่ปี 2003 แล้ว ซึ่งถ้าตึก Pirelli Tire จะเปลี่ยนโฉมเป็นโรงแรมจริง บวกกับสไตล์น้อยแต่มากของอิเกีย เราว่า อืม… รวมกันก็น่าจะออกมาเวียร์ดใช้ได้!