พบกันเป็นครั้งที่สองกับคอลัมน์สไตล์ปิกนิก เมื่ออาทิตย์ที่แล้วพวกเราได้ไปปิกนิกสไตล์ผู้ดีอังกฤษกันเป็นที่เรียบร้อยแล้ว สำหรับอาทิตย์นี้เราขอกลับมาปิกนิกฝั่งเอเชียกันบ้าง กับการจัดปิกนิกสไตล์ญี่ปุ่นที่มีเสน่ห์ไม่แพ้ปิกนิกจากฝั่งตะวันตกเลย ถ้าให้นึกถึงการจัดปิกนิกสไตล์ญี่ปุ่น คุณจะนึกถึงอะไรบ้าง…ข้าวปั้น! แล้วอะไรอีก?…ซูชิ! มีอะไรอีกมั้ย?….กล่องเบนโตะ! ของสามสิ่งนี้ถือเป็นของตายที่ลอยเข้ามาในหัวทันทีเมื่อนึกถึงสไตล์ปิกนิกญี่ปุ่นใช้มั้ยล่ะ ถ้าอาหารญี่ปุ่นจำกัดอยู่แค่ข้าวปั้นและซูชิคงจะน่าเบื่อกันพอดี รู้หรือไม่ว่าคนญี่ปุ่นเขาก็ให้ความสำคัญไม่น้อยกับการไปปิกนิกเลย ยกตัวอย่างเช่นเทศกาลฮะนะมิ (Hanami) หรือเทศกาลการชมดอกไม้ โดยเฉพาะดอกซากุระ ที่ถูกจัดขึ้นในช่วงฤดูใบไม้ผลิของทุกๆปี ที่นอกจากชาวญี่ปุ่นจะได้เพลิดเพลินกับความงามของดอกไม้แล้ว พวกเขายังถือโอกาสนี้ไปนั่งปิกนิกกันอย่างสนุกสนานและอบอุ่นกับเพื่อนๆ คนรัก และคนในครอบครัว ถึงแม้ว่าบ้านเราจะไม่มีเทศกาลฮะนะมิให้พวกเราได้ไปนั่งเชยชมดอกไม้สวยๆเหมือนประเทศญี่ปุ่นเขา แต่อย่างน้อยพวกเราก็สามารถที่จะจัดปิกนิกสไตล์ญี่ปุ่นได้อย่างง่ายดาย เพียงแค่ลองทำรีเสิร์ช หาข้อมูลเตรียมลิสต์อาหารที่คนญี่ปุ่นเขานิยมนำไปทานกันสำหรับปิกนิก ต่อให้เป็นสวนสาธารณะหรือสวนหลังบ้าน คุณก็สามารถจัดปิกนิกสไตล์ญี่ปุ่นน่ารักๆสร้างบรรยากาศโรแมนติกกับคนรักได้อย่างสบายๆ และไม่ต้องห่วงว่าจะหาซื้ออาหารและของใช้เหล่านี้ไม่เจอ เพียงแค่คุณไปวิลล่ามาร์เก็ตหรือร้านสะดวกซื้อสไตล์ญี่ปุ่นคุณก็จะได้ของทุกอย่างครบตามที่คุณต้องการ หรือถ้าอยากลองเข้าครัวลงมือทำอาหารญี่ปุ่นเองสนุกๆ อันนี้ก็ไม่ว่ากัน

1. กล่องเบนโตะ
จัดปิกนิกแบบสไตล์ญี่ปุ่นทั้งที จะเอากับข้าวใส่กล่องทัพเพอร์แวร์ธรรมดาๆก็ใช่ที่ ลองหันมาจัดอาหารใส่กล่องเบนโตะน่ารักๆดูสักครั้ง รับรองว่าจากอาหารที่ดูจำเจจะกลายเป็นอาหารที่ดูแปลกตาขึ้นมาทันที โดยคนญี่ปุ่นจะนิยมจัดอาหารที่มีสีสันน่ารับประทานลงไปในกล่องข้าว

กล่องเบนโตะ หรือข้าวกล่องของญี่ปุ่นที่คนไทยรู้จักกันดีว่า “เบนโตะ” นั้น จริงๆแล้วมีประวัติความเป็นมาอย่างยาวนาน แต่สำหรับเบนโตะที่จัดใส่กล่องสวยงามเหมือนกับในปัจจุบันนี้ เกิดขึ้นครั้งแรกในสมัย Azuchi-Momoyama (ปี ค.ส. 1573-1603) ในสมัยนั้น พวกขุนนางชนชั้นสูงจะนำเบนโตที่เรียกว่า “ยุซันเบนโต” (Yusanbentou) ไปทานเวลาชมดอกไม้ ยุซันเบนโตมีลักษณะต่างจากเบนโตทั่วไปในปัจจุบัน เพราะในภาชนะจะบรรจุอุปกรณ์สำหรับนำไปทานที่เรียกว่า “อิเระโกะ” (Ireko) ซึ่งจะมีอุปกรณ์ต่างๆ เช่น ถาด กล่องซ้อนอาหาร ถ้วย และชามใส่ลงไปด้วยอย่างครบครัน ถือได้ว่ายุซันเบนโตเป็นเบนโตแบบหรูหราสำหรับชนชั้นสูงอย่างแท้จริง นอกจากนี้ยังมีการนำเบนโตไปกินในช่วงเวลาพักการแสดงละคร เช่นละครโน คาบุกิ ในสมัยเอโดะเรียกเบนโตประเภทนี้ว่า “Maku no Uchi” ซึ่งส่วนใหญ่ประกอบด้วยข้าวปั้น ไข่เจียว เต้าหู้ทอด และ ผักต้ม แบ่งเป็นสัดส่วนที่พอเหมาะใส่ในกล่องเบนโต นอกจากนี้ในสมัยเอโดะยังมีหนังสือสอนการทำและการจัดวางเบนโต รวมทั้งกล่องเบนโตแบบมีช่องแบ่ง และกล่องเบนโตแบบเรียงซ้อนกันเป็นชั้นๆ ออกขายเหมือนในสมัยนี้อีกด้วย

ส่วนสมัยที่กล่องข้าวนี้เริ่มเป็นที่เรียกกันว่า “เบนโตะ” นั้น เริ่มต้นมาจากสมัยเมจิ (ปี ค.ส. 1868-1912) ที่เริ่มมีการจำหน่ายเบนโตตามสถานีรถไฟเป็นครั้งแรก เบนโตประเภทนี้เรียกว่า “เอกิเบน” มีหลายที่ที่ว่ากันว่าเป็นแห่งแรกที่ขายเอกิเบน แต่ชาวญี่ปุ่นหลายคนเชื่อว่า เอกิเบนเกิดขึ้นครั้งแรกในวันที่ 16 กรกฎาคม 1885 ที่สถานีรถไฟอุทซึโนะมิยะ (Utsunomiya) จังหวัดโทจิกิ (Tochigi) โดยมีข้าวปั้นสองก้อนและมีหัวไชเท้าดองเป็นเครื่องเคียง ห่อด้วยใบไผ่ ซึ่งเบนโตลักษณะนี้พัฒนามาจาก “โคชิเบนโต”(Koshibento) เบนโตสำหรับพกพาโดยเหน็บไว้ที่สะโพกหรือเอว ซึ่งมีคุณสมบัติสามารถพกพาได้สะดวก ต่อมาในสมัยเดียวกันนี้ ตามโรงเรียนก็เลิกแจกอาหารกลางวัน นักเรียนและครูต่างก็พกเบนโตมาจากบ้าน รวมไปถึงพนักงานบริษัทด้วย เบนโตสไตล์ยุโรปที่บรรจุแซนวิชแทนข้าวก็เริ่มเป็นที่รู้จักในสมัยนี้เหมือนกัน

2. โอนิกิริ (Onigiri)
โอนิกิริ หรือที่รู้จักกันอีกชื่อหนึ่งคือ โอมุสุบิ (Omusubi) เป็นข้าวปั้นห่อสาหร่ายลูกกลมๆทำจากข้าวญี่ปุ่น ปัจจุบันมีทั้งรูปทรงเป็นวงรี วงกลม และสามเหลี่ยม ซึ่งโดยทั่วไปแล้วใส้ของโอนิกิริจะเป็น บ๊วยเค็ม ปลาแซลมอน ปลาคัทซึโอะ สาหร่ายทะเล และ ทาราโกะ (ไข่ปลา) และมีส่วนผสมอื่นๆที่มีรสเค็มหรือเปรี้ยว โอนิกิริได้รับความนิยมอย่างมาก เพราะมีวิธีทำง่าย และสะดวกต่อการพกพา

3. มากิซูชิ (Sushi Maki)
มากิซูชิ มีส่วนประกอบของข้าวที่ผสมน้ำส้มสายชู ห่อด้วยแผ่นสาหร่ายอบแห้ง เหมาะแก่การรับประทานเป็นอาหารกลางวัน หรืออาหารพกไปทานข้างนอก และมีหน้าแบบต่างๆ ที่นิยมได้แก่ อาหารทะเล ผัก ไข่ เห็ด เนื้อที่นำมาใช้อาจจะเป็นเนื้อดิบ หรือเนื้อที่ผ่านกระบวนการทำอาหารมาแล้ว โดยซูชิส่วนใหญ่มักใส่วาซาบิบนข้าว เพื่อให้ได้รสชาติที่อร่อยมากขึ้น

4. อินะริซูชิ (Inari Sushi)
นี่คือซูชิอีกประเภทหนึ่งที่เป็นที่นิยมเอาไปทานตอนไปปิกนิก อินะริซูชิจะใช้เต้าหู้ทอดสีน้ำตาลมาห่อข้าวและไส้ในลักษณะแบบเป็นถุง

5. ไข่ม้วน (Tamago Yaki)
ไข่ม้วน หรือที่คนญี่ปุ่นเรียกกันว่า “ทามาโกะ ยากิ” เป็นเมนูที่ดูเหมือนง่าย แต่ถ้าจะทำให้สวยน่าทาน อาจจะต้องใช้เวลาในการฝึกเสียหน่อย ในข้าวกล่องญี่ปุ่นแทบจะทุกอัน มักมีไข่ม้วนสีเหลืองๆสดใสน่ารับประทานอยู่ในนั้นกันทั้งนั้น

6. ยากิโทริ (ไก่ย่างสไตล์ญี่ปุ่น)
ยากิโทริ (Yagitori) ไก่ย่างเสียบไม้สไตล์ญี่ปุ่น นอกจากจะเป็นอาหารญี่ปุ่นสุดคลาสสิคที่มีให้เห็นกันตามร้านอาหารญี่ปุ่นแทบจะทุกร้านแล้ว ยังเป็นอาหารยอดฮิตที่คนญี่ปุ่นชอบนำไปทานกันสำหรับปิกนิกอีกด้วย เพราะหัวใจหลักในการไปปิกนิกแบบญี่ปุ่นแท้ๆนั้นต้องมีเตาย่างบาร์บีคิวสำหรับพวกอาหารปิ้งๆย่างๆทั้งหลาย และเจ้าไก่เสียบไม้ยากิโทรินี่แหละ ที่คนญี่ปุ่นเลิฟมาก แถมทานเป็นอาหารกับแกล้มกับเบียร์ญี่ปุ่นก็แสนจะเข้ากัน!

7. สลัดสไตล์ญี่ปุ่น
อย่างที่ทราบกันดีว่าคนญี่ปุ่นนั้นรักการทานอาหารที่มีประโยชน์ อย่างเช่นพวกผัก ดังนั้นปิกนิกสไตล์ญี่ปุ่นจะไม่มีสลัดก็คงจะกระไรอยู่ สลัดแบบญี่ปุ่นนั้นเตรียมง่ายมากๆ โดยมีส่วนผสมของหัวผักกาด แครอท เซเลอรี่ และน้ำสลัดแบบญี่ปุ่น

8. เครื่องดื่ม
จัดปิกนิกสไตล์ญี่ปุ่นทั้งที จะขาดเครื่องดื่มประจำชาติของญีปุ่นไปได้อย่างไร ใช่แล้ว เรากำลังพูดถึงการดื่มชา! ลองเอาชามุกิชะ (Mugi-cha) หรือชาสำหรับข้าวสาลีคั่วที่คนญี่ปุ่นนิยมดื่มกันในฤดูร้อนไปดื่ม หรือจะพกสาเก เบียร์ หรือไวน์ญี่ปุ่นไปดื่มให้ครึ้มอกครึ้มใจก็เข้าท่า

อันที่จริงแล้ว อาหารที่คนญี่ปุ่นนิยมเอาไปทานกันระหว่างนั่งปิกนิกยังมีอีกหลากหลายเมนู ไม่ว่าจะเป็นไก่ทอดซีอิ๊วที่มีส่วนผสมของเหล้าสาเกและเครื่องเทศ ข้าวโพดปิ้ง พวกผักคลุกซีอิ๊ว ยากิโซบะ และพวกอาหารขบเคี้ยว เช่น ปลาหมึกแห้ง ข้าวเกรียบ และ เค้กโมจิ แหม…เมนูแต่ละอย่างที่เราได้ลิสต์มาทั้งหมดนี้ชักทำให้ท้องเราร้องแล้วสิ แต่ละอย่างน่ารับประทานกันทั้งนั้นเลย สุดท้าย ถ้่าจะทานอาหารแบบญี่ปุ่นแท้ๆ ก็อย่าลืมจัดตะเกียบใส่ตะกร้าไปด้วยนะ

อิตาดาคิมัส! (Itadakimasu!) ขอให้มีความสุขกับการทานอาหารอร่อยๆในสไตล์ปิกนิกญี่ปุ่นนะคะ

Writer: Thip S. Selley
Image by: bentopapa.blogspot , rappappa.deviantart , videojug, foodtravel, epicurus, telegraph, derbyhotels