การอ่านผ่านหน้ากระดาษ การได้สัมผัสขนาดของหนังสือ เทคเจอร์ของปก และกลิ่นหมึกพิมพ์นั้น ยังคงความคลาสสิคและให้อรรถรสในการอ่านได้ดีไม่น้อยไปกว่า e-Book แม้ในยุคที่คนหันมาเสพข้อมูลผ่านคอมพิวเตอร์หรือสมาร์ทโฟนกันมากขึ้นก็ตาม  การแสดงให้เห็นถึงเสน่ห์ของหนังสือ และการสร้างชุมชนแห่งการอ่าน โดยเชื่อมผู้คนเข้ากับคลังหนังสือในรูปแบบอาร์สเปซ จึงเป็นไอเดียที่น่าสนใจมากทีเดียว

‘Lacuna’  โปรเจคที่สร้างขึ้นบริเวณโซนน้ำพุเก่าของ MLK Civic Center Park  ในงาน Bay Area Book Festival ที่เมืองเบิร์กลีย์ แคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา เมื่อวันที่ 6-7 มิถุนายนที่ผ่านมา โดยการดีไซน์และจัดทำของ FLUX Foundation องค์กรจัดงานศิลปะ และด้วยความร่วมมือขององค์กร Internet Archive ที่มอบหนังสือให้กว่า 50,000 เล่ม ได้จัดสร้าง Lacuna ซึ่งถูกออกแบบให้มีโครงสร้างและรูปทรงคล้ายอนุสาวรีย์หนังสือ มันสร้างจากวัสดุอันเรียบง่าย ก่อขึ้นจากทรงกลม เส้นผ่าศูนย์กลาง 80 ฟุต มีซุ้มหนังสือขนาด 8.5’x16’x8′ บรรจุหนังสือกว่า 3,500 เล่ม จำนวน 12 ซุ้มล้อมรอบเป็นเหมือนผนังอาคาร และแต่ละซุ้มมีสายร้อยเรียงหนังสือขึ้นไป 20 ฟุต ผูกรวมกันคล้ายการมุงหลังคา

Lacuna เป็นเหมือนห้องสมุดที่ผู้สนใจสามารถเข้าไปเลือกดูหนังสือตามชั้นต่างๆ หยิบออกมาอ่าน และนำกลับไปอ่านที่บ้านได้ แต่ต่างจากห้องสมุดตรงที่มันเปิดให้ผู้สนใจได้เข้าถึงอย่างเป็นอิสระโดยแท้จริง ด้วยการจัดบนพื้นที่สาธารณะ และด้วยซุ้มหนังสือที่เป็นเหมือนผนังของ Lacuna ซึ่งสร้างขึ้นจากหนังสือนั้นก็หมายความว่า เมื่อมีคนหยิบหนังสือออกจากชั้น โครงสร้างของมันก็จะค่อยๆ เปลี่ยน เกิดช่องว่างพร้อมแสงที่เปลี่ยนไปตามขนาดของหนังสือแต่ละเล่มที่ถูกเลือกดู ถูกหยิบไปอ่าน และถูกจับจองกลับบ้านไปนั่นเอง

การเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างก็คือภาพสะท้อนของผู้คนที่มีต่อ Lacuna ยิ่งจำนวนหนังสือถูกเคลื่อนย้ายมากเท่าไรก็เท่ากับความสนใจใน Lacuna ยิ่งมากขึ้นเท่านั้น

การสร้าง Lacuna การเลือกสรร และจัดวางหนังสือ ทำโดยทีมงานอาสาสมัคร  ส่วนค่าใช้จ่ายในการซื้อวัสดุอุปกรณ์ อย่างเช่น ไม้ เหล็ก เครื่องเจาะ ฯลฯ นั้น ได้จากความสำเร็จในการระดมทุนผ่าน Kickstarter

โดยผู้จัดทำหวังว่า Lacuna จะเป็นพื้นที่ที่ผู้เข้าร่วม Bay Area Book Festival กว่า 100,000 คนที่มาจากทั่วทุกสารทิศได้ผ่านเข้ามาร่วมเพลิดเพลินไปกับการเลือกหนังสือ พบปะพูดคุยกับเพื่อนนักอ่าน ได้นั่งอ่านหนังสือในบรรยากาศใหม่ๆ ที่รายล้อมตัวไปด้วยหนังสือ ได้ร่วมสร้างความทรงจำ และได้เห็นการมีส่วนร่วมซึ่งกันและกันในงานนี้

Lacuna ไม่เพียงแต่ให้ผู้เข้าร่วมงานได้เลือกชมและนั่งอ่านหนังสือได้ตามใจชอบ โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆแล้ว อีกจุดเด่นที่ต่างจากห้องสมุดคือ เมื่อนักอ่านถูกใจหนังสือเล่มไหน อยากเอากลับไปอ่านด้วย ก็สามารถเอาออกไปได้ฟรีๆ เลย

ท้ายที่สุดแล้วความสำเร็จของ Lacuna ก็คือการมีส่วนร่วมของผู้คนในสังคม ยิ่งคนสนใจการอ่านมากเท่าไร หนังสือถูกเคลื่อนย้าย หรือถูกจับจองเป็นเจ้าของมากแค่ไหน  ความเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างที่เกิดขึ้นจะบอกเรื่องราวในตัวของมันเอง

Writer: Jayda Sopasooksri
เรียบเรียงจาก berkeleyside