มีหลายคนที่ชอบนำไวน์เก็บไว้ในกระโปรงท้ายรถ ดังที่เคยปฏิบัติกับวิสกี้หรือเหล้าอื่นๆ หารู้ไม่ว่าการกระทำดังกล่าวเท่ากับเป็นการ ‘ฆ่าไวน์’ ให้ตายไปแล้ว

ท้ายรถนั้นทำให้ไวน์ตายด้วยปัจจัย 2 ประการคือ การเคลื่อนไหว หรือการกระเทือน และความร้อน เนื่องจากท้ายรถนั้นเป็นส่วนที่กระเทือนมากที่สุดของรถ ถ้าเกิดต้องขับรถไปโน่นไปนี่ตลอดทั้งวัน โอกาสที่ท่านจะได้ดื่มไวน์เสียหรือเป็นน้ำส้มเท่ากับ 100 เปอร์เซ็นต์ โดยเฉพาะไวน์อายุมาก ที่มีตะกอนหรือเซนดิเม้นท์ (Sendiment) มากๆ การได้รับความกระทบกระเทือนทำให้ตะกอนผสมกับน้ำไวน์ เมื่อเปิดขวดออกมาท่านจะได้เพียงน้ำโคลนขุ่นข้น ซึ่งไม่สามารถทำให้กลับไปเป็นไวน์ราคาขวดละเป็นหมื่นเป็นแสนเหมือนเดิมได้

นอกจากนั้นท้ายรถยังเป็นพื้นที่ร้อนอบอ้าวอยู่ตลอดเวลา แม้ไวน์จะอยู่ในลังมิดชิด ก็ไม่อาจรอดพ้นจากความร้อนและความอบอ้าวจากเครื่องยนต์ ซึ่งอุณหภูมิอาจจะสูงถึง 50–60 องศาเซลเซียสหรือมากกว่านั้น ขณะที่ไวน์ต้องการอุณหภูมิในการยังชีพไม่เกิน 20 องศาเซลเซียส

เรื่องนี้มีคนนำไปเปรียบเทียบกับต่างประเทศ โดยเฉพาะยุโรป ซึ่งไม่สามารถเทียบกันได้แม้แต่น้อย เพราะในยุโรปอากาศเย็นเฉียบ ดังนั้นในกระโปรงท้ายรถของเขาจึงไม่มีปัญหา

เรื่องการกระเทือนนี้สามารถทดลองพิสูจน์ได้ง่ายๆ ด้วยการซื้อไวน์มา 2 ขวดหรือมากกว่านั้นก็ตามสะดวก ใส่ท้ายรถกลับมาถึงบ้านเปิดดื่มทันที 1 ขวด ส่วนอีก 1 ขวดใส่ตู้เย็นเก็บไว้สัก 1 สัปดาห์ค่อยนำมาเปิดดื่ม จะรู้สึกได้ทันทีว่ารสชาติต่างกันอย่างสิ้นเชิง ยิ่งเก็บนานกว่านั้นยิ่งดี

อย่างไรก็ตามเรื่องการกระเทือนนี้ในบ้านเราคงแก้ยาก เพราะระบบการขนส่งบ้านเราไม่ดีนัก ไวน์ที่มาจากต่างประเทศ เจอการเคลื่อนย้ายตู้คอนเทนเนอร์ก็ส่งผลถึงคุณภาพของไวน์ไปแล้ว มาเจอการขนส่งในบ้านเรายิ่งคุณภาพถดถอย ไม่รวมที่ต้องนอนค้างแรมตากแดดตากฝนอยู่ในที่ท่าเรือมากน้อยหรือนานแค่ไหนขึ้นอยู่กับปัจจัยของผู้นำเข้า

ปัจจุบันมีผู้นำเข้าไวน์หลายรายลงทุนในเรื่องระบบขนส่งหลายรูปแบบ เช่น มีรถห้องเย็นส่งไวน์ ขณะที่ผู้นำเข้าบางรายเก็บไวน์ไว้ในห้องเย็นสักระยะหนึ่ง เพื่อให้ไวน์สงบนิ่ง ไม่นำมาขายทันทีที่เอาไวน์ออกมาจากท่าเรือ

มีคนพยายามแก้ไขเรื่องการกระเทือนจากการเก็บไวน์ไว้ท้ายรถ ด้วยการแช่ไวน์ในคูลเลอร์หรือกระติกขนาดใหญ่ และพิสูจน์คุณภาพกันมาแล้ว แต่ก็ไม่สามารถรอดพ้นจากการกระแทกกระเทือนได้ ช่วยได้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น

ดังนั้นถ้าจะต้องนำไวน์เพียงขวดหรือสองขวดขึ้นรถไป ดื่มกับเพื่อนฝูงหรือด้วยจุดประสงค์ใดก็ตาม ควรพยายามทำให้ไวน์กระเทือนน้อยที่สุด โดยการวางบนตัก แต่ถ้าเป็นลังควรวางในแนวตั้งให้ขวดไวน์ตั้งขึ้น และวางบนเบาะด้านหน้ารถ เป็นไปได้หาวัสดุกันกระแทกรองก้นลังมากเท่าไหร่ได้ยิ่งดี

ในกรณีที่ต้องเดินทางไปต่างจังหวัด แน่นอนย่อมจะเลี่ยงไม่ได้ที่ต้องเก็บไวน์ไว้ท้ายรถ ถ้าไม่ไปหาซื้อไวน์ตามซูเปอร์มาร์เก็ตในต่างจังหวัด ก็ขอแนะนำวิธีป้องกันไวน์กระแทกกระเทือน

ถ้าเป็นสปาร์คกลิ้งไวน์ซึ่งปกติต้องแช่ให้เย็นกว่าไวน์ขาวอยู่แล้ว ก็หากระติกหรือถังน้ำแข็งใบใหญ่ๆ ใส่สปาร์คกลิ้งกี่ขวดก็ตาม เติมน้ำแข็งก้อนใหญ่ๆ และให้มีพื้นที่ภายในเหลือสักเล็กน้อย แล้วปิดฝาให้แน่น ด้วยวิธีนี้คุณสามารถวางถังนี้ท้ายรถได้ เพราะน้ำจะเป็นตัวช่วยพยุงขวดไวน์กันการกระเทือนได้พอสมควร

แต่ถ้าเป็นไวน์แดงอาจจะให้ใส่ไวน์ลงไปในถุงพลาสติกหนา ๆ สัก 2-3 ชั้น แบ่งถุงละ 2-3 ขวด มัดปากให้แน่นแล้วค่อยใส่ลงไปในถังน้ำแข็งดังกล่าว อย่างไรก็ตามไวน์ที่จะใช้วิธีดังกล่าว ควรเป็นไวน์วินเทจใหม่ๆ และบอดี้หนักแน่น เพราะโครงสร้างของไวน์ยังแข็งแรง ไม่ควรอย่างยิ่งที่จะเป็นไวน์วินเทจเก่า

นอกจากรถยนต์แล้วปัจจุบันมอเตอร์ไซค์ก็เป็นทางหนึ่งที่ใช้ขนส่งไวน์ แน่นอนการสะเทือนยิ่งมีมากกว่ารถยนต์ แต่ส่วนใหญ่ก็ไม่เห็นมีใครสนใจ และที่เห็นๆ ส่วนใหญ่จะเป็นกรณีเร่งด่วน เช่น ร้านขายไวน์ไปส่งลูกค้าที่ต้องการด่วน หรือติดลมจากการนั่งดื่มในร้านอาหาร โทรสั่งจากร้านที่รู้จักกัน ฯลฯ อย่างไรก็ตามกรณีนี้เป็นเรื่องของความสมัครใจด้วยกันทั้งสองฝ่าย

อีกกรณีหนึ่งที่หลายคนอาจจะเคยพบเห็นและมองข้ามไปก็คือ เมื่อสั่งไวน์ในร้านอาหาร พนักงานมักจะถือหรือหิ้วไวน์แบบไม่ค่อยระวัดระวัง บางร้านถือแกว่งไปแกว่งมา เจอแบบนี้ขอแนะนำให้ดื่มอย่างอื่น ขณะที่ในโรงแรมมักจะไม่มีปัญหา แต่ร้านอาหารเจอบ่อยครั้ง

ล่าสุดที่ผมเจอพนักงานในบาร์ของร้านอาหารชื่อดังในเมืองกรุง นำขวดไวน์ออกมาจากตู้เย็นแล้วโยนจากมือซ้ายชวาสลับกันไปมา ก่อนจะเดินมารินให้ผมที่หน้าบาร์เขาเป็นสิบๆ ครั้ง เขาคงจะเคยชินกับการโยนเหล้าอย่างอื่น ซึ่งไม่มีผลต่อคุณภาพของเหล้าในขวด แต่สำหรับไวน์อาจจะไม่มีใครบอกเขาว่ามีผลอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นไวน์เก่า หรือไวน์ใหม่ก็ตาม 

นั่นคือส่วนหนึ่งของความถดถอยของคุณภาพไวน์ ที่เกิดจาก ‘ความร้อน–การเคลื่อนไหว’ แต่ท่านสามารถแก้ไขหรือป้องกันได้!